Το γκρουπ των 7 πιο ανεπτυγμένων χωρών (G7) και συγκεκριμένα οι Υπουργοί Οικονομικών της Αγγλίας, Γαλλίας, Ελβετίας, Ιταλίας, Ιαπωνίας, Γερμανίας, του Καναδά και των ΗΠΑ ήρθαν πρόσφατα σε συμφωνία περί επιβολής ελάχιστου εταιρικού φόρου 15% σε παγκόσμιο επίπεδο. Μετά από αρκετά χρόνια και έπειτα από πολλές συζητήσεις, το σύνολο 130 χωρών συμφώνησαν τελικά για την αλλαγή του τρόπου με τον οποίο θα πρέπει να φορολογούνται οι εταιρείες παγκοσμίως. Η συμφωνία επετεύχθη στην συνοδό του ΟΟΣΑ στο Παρίσι μετά από τη συζήτηση των G7 τον Μάϊο του 2021.Ουσιαστικά η νέα συμφωνία εισάγει ένα νέο σύστημα φορολογίας με μίνιμουμ φόρο το 15% στις μεγάλες εταιρείες όχι με βάση την έδρα τους, αλλά τον τόπο που διενεργούνται οι δραστηριότητες τους.
Από αυτή τη αλλαγή ως επί το πλείστο θα επηρεαστούν κυρίως οι μεγάλες επιχειρήσεις, με έσοδα που ξεπερνούν τα 20 δις και περιθώριο κερδών προ φόρου της τάξης του 10% τουλάχιστον, καθώς θα κληθούν να πληρώσουν φόρο στο 20% με 30% των κερδών τους, πάνω από το πρώτο 10% του κέρδους τους ως μερίδιο των εσόδων. Αυτή η νέα συμφωνία επιβεβαιώνει ότι ένα μίνιμουμ 15% θα εφαρμοστεί σε όλες τις εταιρείες που ξεπερνούν τα 750 εκατομμύρια ευρώ κέρδος ετησίως. Βέβαια είναι στην ευχέρεια του εκάστοτε κράτους αν αυτό το ποσοστό θα το εφαρμόσει σε όλες τις εταιρείες ανεξαρτήτως του κέρδους.
Με λίγα λόγια αυτή η συμφωνία επιτρέπει σε μία χώρα με υψηλότερο συντελεστή φορολογίας να επιβάλει έξτρα φόρους σε μία επιχείρηση που έχει έδρα της εκεί και που δεν έχει πληρώσει το μίνιμουμ συντελεστή σε μία άλλη χώρα όπου έχει την πραγματική δραστηριότητά της.
Αρκετές χώρες αρνήθηκαν κατ’ επανάληψη να συμμετέχουν στη διάσκεψη ισχυριζόμενες ότι οι ΗΠΑ πιέζουν και προσπάθησαν να επανεκτιμήσουν τις σταματημένες συζητήσεις που είχαν γίνει στις αρχές του 2021 με νέες ανανεωμένες προτάσεις. Μία από τις χώρες που απείχαν είναι το Περού ενώ μεγάλη απροθυμία σημειώθηκε και από την Κίνα, την Σαουδική Αραβία, την Αργεντινή, τη Ρωσία και την Τουρκία.
Όπως προαναφέρθηκε παραπάνω, η απροθυμία τριών ευρωπαϊκών χωρών θεωρείται «αμηχανία» καθώς για να επικυρωθεί οτιδήποτε στην ΕΕ, απαιτείται ομοφωνία και η Κομισιόν δεν γνωρίζει εάν τα τρία προαναφερθέντα κράτη θα ασκήσουν βέτο.
Σχετικά με την αλλαγή της έδρας, οι χώρες χαμηλής φορολογικής ζώνης οι οποίες θα επηρεαστούν περισσότερο είναι οι χώρες που έχουν αρκετές εγγεγραμμένες πολυεθνικές εταιρείες π.χ. Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Εσθονία. Σύμφωνα με έρευνες του Oxford Said Business School το 64% των εταιρειών αφορούν US-based επιχειρήσεις και το 45% αφορά επιχειρήσεις με δραστηριότητα την τεχνολογία.
Οι ανεπτυγμένες χώρες με υψηλή φορολογία που έχουν στο έδαφος τους την έδρα πολλών πολυεθνικών επιχειρήσεων θα είναι οι «κερδισμένες» της μίνιμουμ φορολογίας και σε αυτές συγκαταλέγονται προπαντός οι ΗΠΑ.
Κάποια ερωτήματα που ακόμα δεν έχουν απαντηθεί είναι το πότε η παγκόσμια συμφωνία θα αντικαταστήσει τα τοπικά εθνικά φορολογικά συστήματα και ποτέ θα γίνει η πλήρης εναρμόνιση ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των χωρών.
Οι τελικές αποφάσεις θα παρθούν από την ομάδα G20 τον Οκτώβριο στη Ρώμη και κάθε χώρα θα πρέπει να θεσπίσει νόμους στην εθνική της νομοθεσία του χρόνου προκειμένου να ξεκινήσει η εφαρμογή τους το 2023.
Παρά την όλη συζήτηση της νέας παγκόσμιας νομοθεσίας, η άποψή μας είναι ότι οι περισσότερες εταιρείες θα συνεχίσουν να επιλέγουν την χώρα της έδρας τους βάσει πολλών άλλων ευνοϊκών παραγόντων πέραν της φορολογίας.
Επιπλέον, είναι προφανές ότι η Αμερική βιάζεται να εφαρμόσει την ανωτέρω νομοθεσία για να μπορεί να μαζέψει όλες τις πολυεθνικές και να τις φορολογήσει. Βέβαια ο Biden πρέπει να λάβει έγκριση από το Κογκρέσο και οι Ρεπουμπλικάνοι δεν θα του δώσουν την ψήφο τους τόσο εύκολα.
Σε κάθε περίπτωση δεν πιστεύουμε ότι όλο αυτό θα λειτουργήσει σωστά και τα μέτρα αν θα εφαρμοστούν, θα χρειαστούν τουλάχιστον μία δεκαετία ακόμα.